Para Dergisi Röportajı 22 Mayıs 2012

Prof. Dr. Şule Işınsu Özmen

E-ticaret alanında bugün itibariyle en önemli gelişmeler sizce neler?

Son yıllarda e-ticaret alanında dünyada ve Türkiye’de önemli gelişmeler yaşanıyor.Mayıs 2012’de sosyal paylaşım sitesi Facebook.com’un halka arzı gerçekleşti. Internet ile ortaya çıkan bir iş modeli olarak halka arzı gerçekleşen en değerli şirket olarak tarihte yerini aldı. Ülkemizde 2011 yılından itibaren e-ticaret sektörünün gelişmesinde önemli bir rol oynayan iş modeli ise Özel Alışveriş Klüpleri oldu. İnternet üstünden alışveriş ve işlem yapanların büyük çoğunluğu erkeklerden oluşurken, bu alışveriş modeli kadınları internetten alışveriş yapmaya yönlendirdi. E-ticarette kredi kartı penetrasyonu arttı.

Dünya’da ivme kazanan diğer bir gelişme ise mobil uygulamalar ve mobil ticaret. Mobil cihazlar üstünden sunulan kullanıcı dostu arayüzler sayesinde akıllı cihazların okuduğu barkod vb. kodlarla alışveriş sepetine atılan ürünler mobil ticaretin çarpıcı örnekleri arasında. Ürün veya hizmet sunan firmalar, internet bankacılığı hizmeti sunan bankalar mobil cihaz uygulamalarını geliştirdiler. Tüketiciler, özel ve kamu sitelerini kullanan vatandaşlar, işletmeler, ticari işlemler başta olmak üzere ihtiyaç duydukları her türlü işlemi internet üstünden daha hızlı daha güvenli ve günün her saatinde kolayca yapmak istiyor. Dijital  kullanıcıların istek ve beklentileri farklılaşırken bu ihtiyaca cevap vermeye çalışanlarda kullanıcı deneyimini iyileştirmek için internet üstünden sundukları hizmetlere sürekli yenilikler getiriyorlar.

“Artırılmış Gerçeklik” (Augmented Reality) ise e-ticaret ve mobil ticaret alanında yepyeni ufuklar açıyor. Evinizde oturduğunuz yerden üç boyutlu gerçek bir mağaza içindeymiş gibi alışveriş yapmak, giysi denemek artık bilim kurgu fimlerinin bir sahnesi olmaktan çıkıyor.

Kısacası dijital teknolojiler, cihazlar ve bilişim teknolojileri sadece ticareti değil birçok iş yapış biçimini değiştirecek. Vatandaş devlet ilişkisini, kamu işletmelerinin diğerleriyle olan ilişkisini, devletlerin diğer devletlerle ilişkisindeki dijital teknoloji kaynaklı değişimine hepimiz şahitiz.

E-devlet alanında Türkiye’nin geldiği noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz?

Ülkemizdeki e-devlet uygulamalarıyla ilgili gelişmeleri yakından takip etmeye ve vatandaş olarak kullanabileceğim tüm hizmetleri kullanmaya çalışıyor ve herkese tavsiye ediyorum. Yaklaşık dört yıldır, vergi beyanname işlemlerini en iyi e-devlet uygulamaları arasında yer alan Gelir İdaresi Başkanlığı, İnternet Vergi Dairesi sitesi www.gib.gov.tr ‘yi ve belediyelerin e-belediye hizmetlerini kullanarak yapıyorum.

E-devlet’in e-ticaret içindeki yerinden ve öneminden söz eder misiniz

2008 yılı sonunda e-devlet kapısı olarak açılan www.turkiye.gov.tr  “Türkiye’nin kısa yolu” sloganıyla ve hizmetleriyle ilgili bilgi vermek amacıyla hazırlanmış kullanıcı dostu yardım videolarıyla yayına başlamıştı. Şu anda ise sosyal mecra hesapları ve mobil uygulamaları olan, etkileşimli ve kullanıcı deneyimini artırmaya çalışan arayüzleriyle başarılı bir portal. Kamu kurumlarının sunduğu hizmetlere tek noktadan hızlı ve güvenli erişim sağlamakta. E-devlet kapısında bir vatandaşın doğumundan ölümüne kadar olan süreç bir yaşam şeridi düzeninde yer almaktadır.

e-Devlet hizmetleri ticari amaç taşısa da taşımasada bilgisayar, mobil cihazlar ve internet teknolojileri kullanılarak yapılan e-işlemleri kapsamaktadır. Bu yönüyle düşünüldüğünde tüm vergi hizmetleri, UYAP SMS Bilgi Hizmeti, www.sgk.gov.tr  den yapılan sosyal güvenlik primleri gibi vatandaşın ve işletmelerin kullandığı e-işlemler bu kapsam içinde değerlendirilmelidir.

www.turkiye.gov.tr’nin 20 Mayıs 2012 itibarıyla 12.776.556 kayıtlı kullanıcısı, 39 kurum tarafından sunulan 312  hizmeti bulunmaktadır ve önümüzdeki yıllarda hızlanan projelerle hizmet sayısının toplam 1000’e çıkması hedeflenmektedir. e-Devlet yatırımları için 2006-2010 Bilgi Toplumu Stratejisi (BTS) hazırlandıktan sonra bir bütçe planlaması yapılmış idi, o sırada BTS kapsamındaki 111 proje için belirlenen miktar  2.9 Milyar TL idi. ancak plan boyunca kurumlar muhtelif ilave yatırımlar talep etmişlerdir. Burada önemli olan noktalardan birisi 2.9 Milyar kapsamında yapılan 111 projeden sadece bir tanesi olan elektronik kamu alım platformundan bir yıl içerisinde sağlanan tasarrufun  4.7 Milyar TL olmasıdır.

1 Temmuz’da devreye girecek Yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte KOBİ’lerin hayatında neler değişecek? Kısaca söz eder misiniz…

Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden itibaren KOBİ’lerin işleyişiyle ilgili bazı değişiklik olacak. E-fatura, e-defter, kayıtlı elektronik posta (KEP), e-arşivleme, Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sistemi yeni adıyla Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS), zorunlu internet sitesi kurma gibi durumlarla  içiçe bir çalışma sistematiğine geçecekler. İlgili kanunun getirdiği yükümlülükleri yerine getirecek şekilde yeniden organize olmaları gerekecek. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun web sitesi kurma zorunluluğunu barındıran 1524. Madde  1 Temmuz 2012’de değil, 1 Temmuz 2013 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

Ayrıca YENİ TTK’ya göre, esas sözleşmede düzenlenmiş olmak kaydıyla, tüm üyeler yönetim kurulu toplantılarına elektronik ortamda katılabilecek veya bazı üyelerin fiziken mevcut oldukları toplantılar diğer üyeler elektronik ortamda katılımıyla da icra edilebilecek ve  Anonim şirketler genel kurul toplantılarını elektronik ortamda yapabilecekler.